کشت هیدروپونیک

هیدروپونیک روشی از کشت گیاهان است که بدون استفاده از بستر خاکی می باشد. کلمه هیدروپونیک اولین بارتوسط دکتر گریک استاد دانشگاههای کالیفرنیا بیان شد. به شکل کنونی دکتر گریگ،استاد دانشگاه کالیفرنیا در سال 1936 برای اولین بار نام هیدروپونیک را برای کشت گیاهانی بدون بسترخاک استفاده کرد. واژه ی هیدرو معنی آب و پونوس به معنی کاشت است،اما اصطلاحاً هیدرپونیک به معنای کشت و کار در بستر آب و املاح آب است.

هیدروپونیک و یا هایدرپونیک روشی است برای کاشت گیاهان در بستری غیر از خاک. ریشه ها در هوا و یا بستر های مختلف دیگر که مرطوب نگاه داشته می شود یا در آب که باید خوب تهویه شود ویا در برخی مواد جامد غیر از خاک که رطوبت را در خود نگه می دارد مانند پشم سنگ که رشد می کنند آب موجود در اطراف ریشه ها که غذای مورد نیاز گیاه را تامین می کند حاوی ترکیبات مناسبی از مواد مغزی است.

در این روش از بسترهایی مثل پرلیت کوکوپیت پیت ماس،پشم سنگ و ...رشد کرده و مواد غذایی به صورت محلول در آب برای گیاه فراهم میکنند.در کل میتوان گفت به کشت هایی که در آن از خاک استفاده نمیشود "هیدروپونیک"می گویند. کشت هیدرپونیک این امکان را می دهد که در ازای کار کمتر، هزینه کمتر  و زمان کمتر بازده بیشتری داشته باشیم .

در این روش گیاه در آبی، غنی از مواد مغذی رشد می کند. با این وجود کشت هیدروپونیک می تواند به عنوان روشی جهت رشد گیاهان ، در سایر محیط های متراکم مثل مخلوط پوست درختان، بدون خاک مورد استفاده قرار گیرد.روش هیدروپونیک یک روش پیشرفته باغبانی است که هم در خانه و هم در تجارت مورد استفاده قرار می گیرد.در این سیستم هیچگونه علف هرزی رشد نمی کند و گیاهان حاصل از این روش معمولا سالم تر و زودرس ترند و فضای کمتری را اشغال می کنند.

اساس کار روش هیدروپونیک آب است، پس این سیستم می تواند بصورت اتوماتیک باشد. مزیت اتوماتیک بودن سیستم این است که اگر باغبان برای مدت زیادی حضور نداشت ، گیاه از کمبود اب و مواد غذایی از بین نروند. ایرانیان در عید نوروز ، گندم یا گیاهان دیگری را در مقداری آب می کارند و با آن سبزه برای سفره هفت سین تهیه می کنند این شاید اولین کشت هیدروپونیک در جهان بود که انجام می گرفت. اما نخستین گلخانه ی هیدروپونیک تولید گیاهان دارویی در استان ایلام  بوجود آمد که می تواند محصولات مختلفی مانند: خیارو گوجه فرنگی، کاهو و کلم، انواع گیاهان علفی، هندوانه، اسفناج، انواع فلفل ها، بادمجان،گلها و گیاهان زینتی مخصوصاً ارکیدو در بعضی مناطق موز، هویج، لوبیا سبز، تربچه ، و چغندر را تولید کرد. و حتی می توان گفت کشت هیدروپونیک تکنولوژیی فوق العاده و بسیار خوب برای جوانه زنی بذرها را  داراست

 

انواع کشت‌های هیدروپونیک

کشت در پشم سنگ : پشم سنگ که از سنگ باز الت بوجود می اید و در واقع سنگ های اتشفشانی است دارای خواص و مواد معدنی بالایی است در این کشت گیاه در بستری از پشم سنگ قرار میگیرد که فضای بسیار کمی را نیلز دارن و بخاطر کواد معدنی خود که بریا گیاهان مغذی است میتواند برداشت و باروری را چند برابر کند.

کشت آبی یا مایع : ریشه گیاه مداوم در محلول غذایی قرار می گیرد و گیاه از قسمت ساقه به بالا بیرون از مایع است و با پلاستیک و مقوا و ... بالا نگه ‌داشته شده است . کشت درون لوله هم نوعی از کشت مایع است که جایگیری آن متفاوت است.

کشت در ماسه : ریشه گیاه در مواد جامد که دارای قطر کمتر از 3 میلی‌ متر هستند  قرار دارد. مواد میتوانند پلاستیک و پشم سنگ و یا هر ماده دیگری که آلی نیستند باشند.

کشت در سنگریزه : ریشه گیاهان در موادی که قطری بیشتر از 3 میلی‌ متر دارند قرارگرفته مثل سنگ خارا و گدازه آتش‌فشانی و بازالت و هر ماده غیر آلی دیگر که گیاه در آن محیط رشد و تعذیه مواد غنی را داشته باشد.

کشت در هوا : در این روش ریشه گیاهان در محیطی قرارگرفته که به‌ وسیله قطراتی آب (رطوبت کامل هوایی ) که حاوی مواد غذایی لازم برای رشد گیاهان است اشباع‌ شده اند . این روش به تجهیزات پیشرفته نیاز دارد و از عیوب وارده به آن می توان هزینه ی بالای راه اندازی و نگه داری را بیان نمود.

کشت در ورمی کولیت : ریشه گیاههان دربستر ورمی کولیت که با موادی معدنی مخلوط شده هستند قرار دارد و آبیاری می شوند.

کشت آبی : این کشت بیشتر برای گیاهان زینتی به کار می‌رود و همانطور که گفته شد بستر رشد گیاهان آب است پس هر نوع گیاهی را نمیتوان در این بستر کاشت کرد .

کشت در پلاستیک : ریشه در داخل کیسه‌های پلاستیکی قرار داشته و مواد اطراف ریشه هم شامل کمپوست یا پیت یا خاک‌اره و ... می‌باشد .در این روش محیط گلخانه باید نسبت به دمای هوا حساسیت خوبی داشته باشد تا میزان رشد گیاهان مورد قبول باشد.

اما به‌طورکلی سیستم کشت بدون خاک از دو روش پیروی می‌کند :

سیستم باز : محلول غذایی مجدد استفاده ‌نمیشود. مانند کشت در پشم سنگ و کشت کیسه‌ای و کشت در سنگریزه

سیستم بسته : در ایم روش محلول غذایی مجدد مورداستفاده قرار می‌گیرد.در واقع  محلول در یک چرخه قرار می گیرد و در آن فقط مواد غذایی که کاهش می‌یابند و آب اضافه می‌شود .

کشت علوفه ی جو به صورت هیدروپونیک 

سیستم شماتیک هیدروپونیک